Hoe zorg je tijdens een online training voor betrokkenheid en interactie?
Ieder voordeel heeft ook een nadeel
Niets is zo leuk, boeiend en interessant als het geven van trainingen en workshops. Ik ben in 2013 gestart met het geven van klassikale trainingen voor mijn werkgever SNS. Gaandeweg de jaren ben ik geïnteresseerd geraakt in de wondere wereld van Blended learning. Niet in de laatste plaats door de praktische voordelen die bijvoorbeeld kleven aan online leren. Maar zoals zo mooi verwoord door Johan Cruijff heeft ieder voordeel ook een nadeel.
Corona
Ik weet niet hoe het jou is vergaan in maart van 2020, maar mijn trainerswereld stond ineens op z’n kop. Het Coronavirus heeft er flink ingehakt. Fysieke trainingen werden afgezegd en daarvoor in de plaats kwam het online trainen. Voor mij een geluk bij een ongeluk omdat ik inmiddels bedreven ben in online trainen. De afgelopen maanden hebben voor mij in het teken gestaan van online leren, met name in het aanleren van (technische) online trainersvaardigheden aan collega trainers en docenten.
Van techniek naar interactie en betrokkenheid
Gaandeweg de Coronacrisis heb ik een verschuiving gezien in vragen die ik krijg van trainers en docenten. Velen hebben de techniek nu wel onder de knieën en ingezien dat klassikale trainingen niet één-op-één geschikt zijn om online te geven. De volgende uitdaging is het creëren van interactie en betrokkenheid.
Tips
Ik ben geen theoreticus, meer een pragmaticus. Ik leer en ervaar het liefst al doende. Als je Googelt op online interactie en betrokkenheid vind je mooie wetenschappelijk onderbouwde artikelen. Deze zijn zeker de moeite waard van het lezen. Maar stel dat je straks of morgen een online training geeft en je afvraagt hoe je in hemelsnaam interactie en betrokkenheid moet creëren, lees dan nog even verder. Ik geef je een aantal tips die voor mij bewezen werken in online trainingen en workshops. Doe er je voordeel mee en laat vooral weten of mijn tips je hebben geholpen.
1. Pas actief leren toe:
Zorg voor activerende werkvormen waarbij je de leerdoelen van de online training of workshop niet uit het oog verliest. Ook een kennisdoel kan je op activerende wijze aanbieden. Denk bijvoorbeeld aan de kenniscarrousel of het gebruik van brainstormruimtes om in groepen aan kennisverdieping te werken.
2. Wat motiveert je deelnemers?
Weet wat je deelnemers motiveert. Zijn ze gemotiveerd omdat ze een diploma/certificaat willen behalen? Willen ze zichzelf nieuwe kennis en vaardigheden aanleren? Of volgen ze jouw training of workshop omdat de werkgever dat van hen verlangt? Ik hoef jou niet te vertellen dat ieder van de voorbeelden een ander soort motivatie (of het gebrek daaraan) met zich meebrengt en van jou dus een andere aanpak vraagt.
3. Betrek jouw deelnemers:
Geef deelnemers een taak tijdens de onlinebijeenkomsten, bijvoorbeeld die van co-facilitator, als waarnemer of tijdsbewaker. Je kan deelnemers ook vragen om een korte presentatie voor te bereiden over het onderwerp dat je behandelt tijdens de onlinebijeenkomst. Maar ook een ludieke afsluiting van de onlinebijeenkomst met een leuk (YouTube)filmpje dat aansluit op de behandelde stof kan al zorgen voor betrokkenheid. Je maakt deelnemers medeverantwoordelijk voor het succes van de training of workshop.
4. Rustig opgeruimde omgeving:
Help en ondersteun je deelnemers bij het creëren van een opgeruimde ruimte met zo min mogelijke afleiding. Lawaai, huisgenoten, collega’s en een vol bureau kunnen afleiden. Maar ook email en de telefoon van de deelnemer kunnen zijn of haar betrokkenheid verminderen. Zorg ervoor dat je in de uitnodiging voor de online meeting alvast tips geeft voor een ongestoorde online deelname.
5. Webcam en audio:
Ongetwijfeld herken je dit wel. Je neemt deel aan een online meeting. De host vraagt je je audio te muten. De webcam hoeft ook niet aan. Hiermee zijn de perfecte omstandigheden gecreëerd om als deelnemer ongezien en ongemerkt af te kunnen haken. Vraag deelnemers juist hun webcam aan te zetten en muten doe je alleen als de buurman net is begonnen aan de verbouwing van zijn badkamer. In een fysieke training trek je ook geen zak over je hoofd en een prop in je mond. Daar ben je ook zichtbaar en hoorbaar.
Een mooie manier om het gebruik van de webcam ‘gewoon’ te maken, is door een training te starten met een presentielijst. Je noemt de naam van een deelnemer die vervolgens ‘present’ roept en de webcam aanzet. In mijn trainingen en workshops is het gebruik van de webcam geen onderwerp van discussie.
Deze staat aan, tenzij …
6. Structuur en duidelijkheid:
Bied structuur en duidelijkheid. Houd rekening met de behoeften van je deelnemers. Zorg ervoor dat je opdrachten duidelijk zijn en geen vragen oproepen. Vertel vooraf wat je na een opdracht met de uitkomst/uitwerking gaat doen. Vertel ook altijd hoeveel tijd deelnemers krijgen en hoe laat je hen terug verwacht in de plenaire ruimte of hen terughaalt naar de plenaire ruimte. Je biedt structuur zonder daarbij flexibiliteit uit het oog te verliezen. Geen groep deelnemers is immers gelijk.
Ik stel veel open vragen aan mijn deelnemers. In een klassikale training is het vaak genoeg om iemand aan te kijken om een antwoord te krijgen. Online werkt dat anders. Wees altijd duidelijk over hoe jij een antwoord wilt hebben. Via de audio? Allemaal tegelijkertijd? Via de chat? In een poll? Of geef je een deelnemer gericht een beurt? Wat je ook doet, het maakt niet uit, zolang je maar duidelijk bent over de wijze waarop je het antwoord wenst. Antwoorden in de chat of via een poll betekent dat de kans groter is dat iedereen meedoet.
7. Samenwerking:
Stimuleer samenwerking. Tijdens een fysieke training leren deelnemers elkaar kennen door voorafgaand en tijdens een training met elkaar te socializen. Online is dat een stuk lastiger om te doen maar niet onmogelijk. Laat deelnemers samen opdrachten maken en houd daarbij rekening met de tijd. Plan bijvoorbeeld voor de eerste twee break-outsessies extra tijd zodat deelnemers elkaar ook kunnen leren kennen, of maak extra tijd vrij om kennis te maken in een traject waarbij de deelnemers elkaar vaker gaan zien en horen. Een buddysysteem helpt hier ook bij.
8. Doseer:
Jij en ik barsten van de kennis. We doen niets liever dan onze kennis delen. Realiseer je dat een dag lang kennis spuien voor je deelnemers dodelijk vermoeiend is. Als ik een uur moet luisteren naar een verhandeling van een trainer of docent ben ik na 15 minuten afgehaakt. Neem de tijd en beperk de kennisoverdracht tot een minimum. Stel je jezelf de vraag ‘Wat wil ik vertellen en wat raakt daarbij de kern?’ De rest van de kennis is ballast en hoort wat mij betreft thuis in een voorbereidingsopdracht (flipping the classroom). Gebruik échte casuïstiek en break-outrooms om deelnemers aan de slag te zetten met de theorie. Het zal je verbazen hoe snel verbanden worden gelegd tussen theorie en de praktijk.
9. Wees zelf zichtbaar én betrokken:
Online leren is géén eenrichtingsverkeer. Je deelnemers bereiden zich voor op de training of workshop. Jij doet dat ook! Enerzijds door met zorg je training voor te bereiden en anderzijds door interesse te tonen in de progressie van je deelnemers. Veel online leerplatforms maken het mogelijk de voortgang van je deelnemers te monitoren. Een belletje of een email zijn vaak voldoende om je deelnemer bijvoorbeeld weer in de actiemodus te krijgen óf drempels weg te nemen of om lesstof te verduidelijken. Ook jouw deelname aan online discussie kan daarbij helpen. En wat dacht je ervan om periodiek een virtueel coach-uurtje in te plannen?
10. Durf te vragen:
Feedback vragen is eng en kan soms behoorlijk confronterend en pijnlijk zijn. Maar waarom zou je iedere keer hetzelfde doen als het niet werkt? Er is maar één manier om erachter te komen hoe jouw online training of workshop wordt ervaren, en dat is door ernaar te vragen. Neem feedback serieus en doe er iets mee! Bijvoorbeeld door de feedbackgever te betrekken bij de aanpassingen die je doet. Vraag om input en tips. Je zal zien dat de betrokkenheid en interactie toenemen.
Wil je meer ontdekken over interactie en betrokkenheid tijdens online of blended learning?
Bezoek dan onze pagina’s over de verdiepende leergang Blended Learning- Let’s Mix! of De Perfecte Online Training, ontdek je hier!
Een waardevol blog van onze freelance trainer Stefan Bos.
